Buồng trứng đa nang là gì ?

Hiện nay, tỉ lệ phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang ngày tăng cao. Theo hiệp hội sản khoa của Hoa Kì (ACOG) thì phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang ở Mỹ chiếm 5-10%.

Quan điểm cho rằng tình trạng này không tác động nghiêm trọng đến vấn đề sức khỏe nhưng lại có sự liên quan mật thiết đến vấn đề sinh sản của nữ giới là hợp lý hay không? Hay là những thắc mắc liên quan đến buồng trứng đa nang ( buồng trứng đa nang là gì? Có phải là ung thư không? Phát hiện như thể nào? Nguyên nhân gây ra là gì? Có điều trị được không?…)

Bài viết này cung cấp các thông tin để bạn có thể  hiểu rõ hơn về hội chứng buồng trứng đa nang và sự ảnh hưởng của nó lên vấn đề sinh sản của phụ nữ.

Buồng trứng đa nang là gì?

Buồng trứng ở phụ nữ là một cơ quan sinh dục, đảm nhiệm cả chức năng nội tiết (tiết hormone estrogen và progesterone) và ngoại tiết (rụng trứng).

Trong buồng trứng có chứa các nang trứng, từ sau tuổi dậy thì các nang trứng theo chu kỳ kinh nguyệt (28 ngày) sẽ trưởng thành hình thành nang noãn và rụng trứng, mỗi chu kỳ thì sẽ có 1 nang trứng rụng, kết quả là dẫn đến hành kinh,  nếu gặp được tinh trùng thì sẽ tham gia vào quá trình thụ tinh, thụ thai.

Đối với những phụ nữ mắc phải hội chứng buồng trứng đa nang, trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt, sẽ có nhiều nang trứng kích thước to nhỏ không đều, ức chế sự phát triển lẫn nhau hình thành nang noãn, vì vậy không có nang vượt trội trưởng thành để dẫn đến quá trình hành kinh hay thụ tinh nếu gặp tinh trùng.

Vì lẽ đó, mà dấu hiệu kinh nguyệt không đều hay vô kinh là triệu chứng thường thấy ở nhưng phụ nữ mắc phải hổi chứng này. Ngoài ra, cũng một phần giải thích được nguyên nhân gây nên tình trạng vô sinh hiếm muộn ở phụ nữ mắc hội chứng này.

Thực chất buồng trứng đa nang không phải là một bệnh lý, đây là một hội chứng rối loạn nội tiết thường gặp nhất ở nữ giới. Hội chứng buồng trứng đa nang (Polycystic Ovary Syndrome- PCOS) được đặc trưng bởi sự rối loạn hormome (tăng androgen-một loại hormone của nam giới ),  rối loạn chức năng phóng noãn, rối loạn chuyển hóa ( tăng insulin máu và rối loạn dung nạp glucose) theo tạp chí sản phụ khoa Canada.

 Gọi là buồng trứng đa nang, vì trên siêu âm buồng trứng có nhiều nang nhỏ, với kích thước các nang từ 2-6mm. Các nang này không phải ung thư.

Lứa tuổi thường gặp của hội chứng buồng trứng đa nang?

Mọi phụ nữ ở những độ tuổi khác nhau đều có thể mắc phải hội chứng buồng trứng đa nang này. Nhưng theo nghiên cứu thì độ tuổi sinh sản là thường gặp nhất.

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng buồng trứng đa nang?

Hiện nay, nguyên nhân dẫn đến hội chứng buồng trứng đa nang vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng nó có thể liên quan đến các yếu tố sau:

– Di truyền: mặc dù các gen cụ thể liên quan đến yếu tố di truyền chưa được xác định, nhưng nếu trong gia đình bạn có mẹ, chị gái, dì mắc phải hội chứng này thì tỉ lệ bạn mắc phải hội chứng này sẽ cao hơn so với phụ nữ khác.

– Kháng insulin: Insulin là một hormone nội tiết được tế bào beta của tuyến tụy sản xuất với chức năng điều hòa đường huyết. Sự có mặt của insulin trong máu sẽ giúp glucose được vận chuyển vào tế bào để cung cấp năng lượng có cơ thể.

Tình trạng kháng insulin là cơ thể có sự tác động theo hướng ức chế vận chuyển đường từ máu vào trong tế bào. Vì vậy cơ thể đáp ứng bằng cách tăng sản xuất insulin. Việc tăng sản suất insulin sẽ làm kích thích sản xuất androgen, góp phần cản trở sự phát triển của các nang trứng, ngăn cản sự rụng trứng.

– Sự mất cân bằng hormone: Không rõ lý do dẫn đến sự rối loạn các hormone này, nhưng phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang có tăng tỉ lệ các loại hormone như: tăng androgen, tăng hormone tạo hoàng thể (LH) dẫn đến rối loạn sự quá trình rụng trứng, giảm protein gắn kết với hormone androgen gây tăng androgen

– Lối sống, chế độ ăn: ít vận động tăng tỉ lê rối loạn chuyển hóa , ăn uống quá nhiều tinh bột cũng có liên quan đến tình trạng mắc hội chứng buồng trứng đa nang. Béo phì chưa gọi là nguyên nhân gây ra hội chứng này, nhưng sự xuất hiện của béo phì sẽ làm nghiêm trọng các triệu chứng của hội chứng này hơn.

Các dấu hiệu và triệu chứng giúp nhận biết hội chứng buồng trứng đa nang?

• Rối loạn kinh nguyệt: kinh nguyệt không đều, vô kinh, lượng máu kinh ra nhiều, thời gian trong từng chu kỳ không dự đoán được.
• Rậm lông: lông mọc nhiều ở mặt, ngực, bụng ở đùi trên (chiếm 70%) do nồng đọ androgen trong máu cao
• Béo phì ( theo ACOG cứ 5 phụ nữ mắc PCOG thì có 4 phụ nữ béo phì hay nói cách khác là chiếm 80%) thường béo ở phần bụng
• Mọc mụn nhiều, đặc biệt là sau tuổi dậy thì và không đáp ứng với liệu pháp điều trị mụn trứng cá thông thường
• Da dầu
• Bị rụng tóc nhiều, có thị bị hói đầu
• Da sẫm màu ở vùng nách, vùng gáy ở cổ liên quan đến tình trạng tăng đề kháng insulin
• Trầm cảm, lo lắng và nhức đầu
• Ngưng thở lúc ngủ
• Khó thụ thai do kinh nguyệt không đều (đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh)
• Trên siêu âm với hình ảnh buồng trứng lớn, có nhiều nang nhỏ.

Vì vậy khi xuất hiện nhưng dấu hiệu trên cần đến khám để phát hiện kịp thời. Lưu ý, mỗi người mắc phải hội chứng này sẽ có biểu hiện lâm sàng khác nhau.

Các vấn đề sức khỏe khác ảnh hưởng từ hội chứng buồng trứng đa nang?

Người mắc phải hội chứng buồng trứng đa nang có thể là nguyên ngân gây ra các biến chứng nguy hiểm dưới đây:

• Bệnh đái tháo đường type 2: liên quan đến kháng insulin đã được đề cập ở phần nguyên nhân. Khi xuất hiện tình trạng kháng insulin thì lượng đường trong máu sẽ cao, nếu kèo dài và không được can thiệp điều trị kịp thời sẽ gây ra đái tháo đường type ở những người này.
• Tăng huyết áp: những phụ nữ mắc hội chứng này tăng nguy cơ bị cao huyết áp
• Tăng cholesterol loại LDL- một loại cholesterol có hại có thể gây ra các bệnh lý tim mạch, tai biến mạch máu não và nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.
• Bênh gan nhiễm mỡ không do rượu: tích tụ mỡ trong gan dẫn đến tổn thương gan.
• Ngưng thở khi ngủ: là tình trạng gián đoạn thở khi ngủ, nếu người mắc hội chứng này có béo phì thì sẽ tăng nguy cơ bị ngưng thở khi ngủ.
• Rối loạn tâm trạng: trầm cảm, lo âu, rối loạn ăn uống
• Ung thư nội mạc tử cung: Những phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang có rối loạn kinh nguyệt thời gian dài (kinh nguyệt không đều ít hơn 3-4 kỳ một năm) niêm mạc tử cung tăng sản (phì đại), tăng tỉ lệ mắc ung thư nội mạc tử cung. Nhưng tỉ lệ này vẫn còn nhỏ, và có thể cải thiện bằng việc can thiệp điều trị sớm kết hợp với thay đổi lối sống.
• Nếu phụ nữ mang thai mắc hội chứng này thì tỉ lệ tai biến sản khoa cao hơn so với người phụ nữ khác. Ví dụ: sảy thai, đái tháo đường thai kỳ, tiền sản giật…

Sự ảnh hưởng của hội chứng buồng trứng đa nang đến vấn đề sinh sản?

Sự rối loạn hormone nội tiết làm thay đổi chu kỳ kinh nguyệt của nhưng người mắc phải hội chứng này. Hầu hết là chu kỳ kinh nguyệt không đều (thưa kinh), mất kinh do sự phát triển không hoàn toàn của các nang trứng ( không có nang trưởng thành), chính vì thế bất thường về rụng trứng. Khi không có trứng rụng, thì tinh trùng sẽ không có trứng để kết hợp và kết quả là không có sự thụ tinh xảy ra, đồng nghĩa với việc không có sự thụ thai.

Hiện nay, 70% phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang không được chẩn đoán. Họ thường đến khám khi có vấn đề khó khăn trong việc thụ thai (vô sinh hiếm muộn). Vì vậy cần đến khám và điều trị để tăng tỉ lệ thụ thai ở những người này.

Các phương pháp giúp phát hiện hội chứng buồng chứng đa nang?

Chẩn đoán được hội chứng buồn trứng đa nang không phải là một việc dễ dàng, do mỗi người sẽ có nhưng triệu chứng và diễn tiến bệnh khác nhau.

Việc chẩn đoán hội chứng trứng buồng trứng đa nang dựa trên nhưng triệu chứng, dấu hiệu lâm sàng như đã nói ở trên.

Mặt khác cần kết hợp các xét nghiệm về hormone nội tiết liên quan như androgen. Siêu âm cũng góp phần không nhỏ vào việc chẩn đoán thông qua hình ảnh buồng trứng có nhiều nang.

Ngoài vấn đề chẩn đoán trên, bạn có thể được làm các xét nghiệm để xác định các biến chứng do hội chứng này gây ra như xét nghiệm đường máu, đo huyết áp, định lượng cholesrol trong máu…

Các liệu pháp điều trị hội chứng buồng trứng đa nang?

• Thay đổi lối sống: giảm cân, điều hòa chế độ ăn uống, nghỉ ngơi đúng cách, tập thể dục thường xuyên góp phần giảm hầu hết các triệu chứng gây ra bởi hội chứng này. Theo tạp chí sản phụ khoa Canada, việc giảm cân 5-10% sẽ giảm sự rối loạn rụng trứng, cải thiện được vấn đề khó thụ thai ở phụ nữ mắc hội chứng này.
• Thuốc:
• Thuốc điều hòa nội tiết (estrogen và progestin): điều hòa kinh nguyệt, giúp chu kỳ kinh nguyệt đều hơn, giảm tác dụng do adrogen gây ra như rậm lông hay mụn trứng cá. Ngoài ra, gọp phần giảm nguy cơ bị ung thư niêm mạc cổ tử cung.
• Thuốc metformin: điều trị người có tình trạng tăng đường máu, bên cạnh đó giúp kích thích rụng trứng, giảm lượng androgen trong máu.
• Thuốc kháng androgen: cải thiện triệu chứng rụng lông và mụn trứng cá
• Liệu pháp kích thích rụng trứng: Liệu pháp này dùng ở đối tượng phụ nữ mắc hội chứng này mong muốn có thai. Ví dụ như: Clomiphene citrate, có thể sử dụng liệu pháp Gonodotrophin
• Nếu có các vấn đề liên quan đến tim mạch, huyết áp, gan, hay nhưng cơ quan khác thì điều trị thuốc theo từng chuyên khoa phù hợp
• Các kỹ thuật mổ nội soi:

Được chỉ định khi không đáp ứng với liệu pháp kích thích rụng trứng bằng thuốc uống. Có một số kỹ thuật như: khoan buồng trứng, nội soi đốt điểm buồng trứng đa nang, xẻ buồng trứng hay cắt buồng trứng…

• Thụ tinh trong ống nghiệm  (In vitro fertilization- IVF) : được sử dụng để điều trị phụ nữ bị vô sinh mà không đáp ứng với các điều trị kích thích rụng trứng khác, đây là phương pháp lấy trứng từ buồng trứng (người phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang) bỏ vào ống nghiệm, chứa tinh tình của người nam, trong môi trường thích hợp tạo ra phôi, sau đó cấy phôi vào trong tử cung của người phụ nữ này. Theo ghi nhận thì tỉ lệ thành công và sống của phôi ở người phụ nữ này và người phụ nữ không mắc hội chứng buồng trứng đa nang là tương đương nhau.
• Trưởng thành trứng trong ống nghiệm  (In vitro maturation of oocytes): là kỹ thuật lấy nang trứng chưa trưởng thành, cho vào ống nghiệm, trong đều kiện thích hợp được nuôi cấy thành trứng trưởng thành tham gia vào sự thụ tinh với tinh trùng trong ống nghiệm, các giai đoạn sau tương tự như thụ tinh nhân tạo. Với kỹ thuật có mặt ưu thế này vấn đê vô sinh hiếm muộn ở tình trang hội chứng buồng trứng đa nang  có nhiều cơ hội được làm mẹ hơn.

Theo ghi nhận thì người mắc hội chứng buồng trứng đa nang chưa tìm ra phương pháp chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên nhưng triệu chứng hay biến chứng gây ra bởi hội chứng buồng trứng đa nang này có thể can thiệp và điều trị kịp thời.

Ngày nay với những bước tiến vượt trội về lĩnh vực y học, đặc biệt là lĩnh vực sản khoa, vấn đề vô sinh hiếm muộn ở người mắc hội chứng buồng trứng đa nang đang được cải thiện dần. Với việc thay đổi lối sống thích hợp, điều trị đúng đắn ở những người mắc hội chứng này, hoàn toàn có khả năng mang thai bình thường.

Vấn đề dự phòng?

Ăn uống lành mạnh ( trái cây tự nhiên, rau xanh đậm…)

Bổ sung các thực phẩm giàu chất dinh dưỡng

Tránh các sản phẩm được chế biến sẵn, chất béo có hại

Tập thể dục thể thao thường xuyên

Giữ tâm lý thoải mái

Chú ý vệ sinh vùng kín

Khám phụ khoa định kỳ để phát hiện các bất thường

Hội chứng buồng trứng đa nang là một rối loạn các hormone nội tiết liên quan, gây ra nhiều sự rối loạn, không chỉ làm giảm đi tính thẩm mỹ của người phụ nữ, nó còn làm rối loạn quá trình rụng trứng, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe sinh sản, khả năng thụ tinh, thụ thai của người phụ nữ. Ngoài ra tác động nguy hiểm đến nhiều cơ quan khác trong cơ thể. Vì vậy chúng ta cần nâng cao nhận thức, tìm hiểu về hội chứng này, để phát hiện các dấu hiệu triệu chứng nghi ngờ để đến các cơ sơ y tế thăm khám được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Các sản phẩm tốt cho bệnh nhân buồng trứng đa nang

>>> inotir

>>> gametix f

Bình luận

Bình luận